कोल्हापूर
ला काम करत असतानाची गोष्ट आहे. एका सिनीअर आय सी यु मेडिकल ऑफिसर चा फोन आला
"सर एक फिट आलेला पेशंट आलाय, आत्ता स्टेबल आहे. आधी ******* या
हॉस्पिटल ला ऍडमिट होता. " मी ठीक आहे बघतो म्हणालो, थोड्या वेळाने तो पेशंट बघितला. साधारण
३५-३६ चा तरुण होता, सावळा रंग , भरल्या अंगकाठीचा, साधारण ८०-८५ किलो वजन असावं त्याचं. त्याला अधूनमधून सारख्या फिट
येत होत्या, कोल्हापुरातल्या
२ चांगल्या हॉस्पिटल मध्ये ऍडमिट होता तिथं त्याच्या बऱ्याच तपासण्या झाल्या
होत्या पण निदान काही लागलं नव्हतं. आमच्या एका मेडिकल ऑफिसर च्या ओळखीने इथे
ऍडमिट केलं होतं. मी त्याला तपासलं असं फिट येण्यासारखं काही शारीरिक कारण सापडलं
नाही. त्याचा एम आर आय स्कॅन बघितला तो हि नॉर्मल होता . त्याला ह्या आधी कधीच फिट
चा आजार नव्हता, त्याचं
काही मेटाबोलिक कारण आहे का त्याचा विचार केला, पण आधीच्या डॉक्टरांनी सुद्धा हा विचार
केला होता कारण त्या संबंधीचे सर्व टेस्ट करण्यात आले होते ते सर्व नॉर्मल होते.
त्याला डायबेटीस होता त्या साठी तो आयुर्वेदिक औषधे घेत होता गेले ८-९ महिने. गेले
१ महिना तो फार चिडचिड करत होता असं त्याच्या बहिणीने मला सांगितलं. आता तर
जास्तचं करत होता; त्याला बांधून घालायला लागत होतं.
माझ्या
मनात त्याला मेंदूज्वर असल्याची शंका येत होती किंवा अजून काही रेअर मेटाबोलिक
कारणं त्या साठी काही टेस्ट प्लॅन करायचं डोक्यात चाललं होतं, त्याच्या मणक्यातील पाणी तपासायला
घ्यायचं असा विचार करत होतो. इतक्यात दुसरा एक विचार मनात आला त्या आयुर्वेदिक
औषधांचा साईड इफेक्ट तर नसेल. मी तिच्या बहिणीला विचारलं कि त्या औषधांबद्दल काही
माहिती आहे का? ती
मला एवढाच सांगू शकली एक पाउडर होती आणि एक काढा त्याच्या पेक्षा जास्त काही तिला
माहित नव्हतं किंवा ज्या डॉक्टर कडे तो औषधें घेत होता त्या बद्दलपण माहिती
नव्हती. हॉस्पिटल मध्ये एक BAMS झालेली मेडिकल ऑफिसर होती; तिला विचारलं डायबेटीस मध्ये
आयुर्वेदिक रेमेडी काय आहे म्हणून.तिने काही वनौषधींची नावे घेतली आणि एक नाव
घेतलं शिसे. शिसे म्हणजे लेड (lead) हा एक जड धातू आहे. त्याच्यामुळे सुद्धा फिट येऊ शकते. bingo मी लगेच त्याची ब्लड लीड लेवल करायला
सांगितली, ती
प्रचंड जास्त होती. त्यावर लगेच उपचार सुरु केले. २ दिवसात त्याला फिट यायची बंद
झाली ४-५ दिवसात त्याच वागणं पण सुधारलं.
मी
त्याला म्हटलं "डायबेटीस साठी तू ऍलोपॅथी खा किंवा आयुर्वेदिक खा ते तुला
आयुष्यभर खायला लागेल मग तू आयुर्वेदिक च्या मागे का लागला आहेस". तो म्हणाला "सर ऍलोपॅथी औषधाला साईड इफेक्ट असतात पण आयुर्वेदिक औषधाला नसतात म्हणून घेत होतो." मी त्याला म्हणालो "मग हे काय होतं, साईड इफेक्टच ना? ऍलोपॅथिक औषधाला साईड इफेक्ट असतात
कारण ती अभ्यास करू शोधलेली आहेत, साईड इफेक्ट ला कसं ट्रीट करायचं हेही सांगितलेलं आहे. आयुर्वेदात
कदाचित या साईड इफेक्ट बाबत म्हणावा तेवढा अभ्यास झाला नसावा त्यामुळे कदाचित हा
गैरसमज असावा. कारण जे औषधं शरीरावर परिणाम करत असेल तर ते दुष्परिणाम पण करणार.
दुष्परिणाम म्हणजे नको असलेले परिणाम, ते परिणामच आहेत फक्त आपल्याला नको
असतात."
मी
आयुर्वेदाच्या विरोधात नाही. ज्याने त्याने आपल्या इच्छेप्रमाणे उपचार घ्यावे फक्त
एकच लक्षात ठेवावे औषधं कोणतही असो आयुर्वेदिक, ऍलोपॅथिक, होमिओपॅथिक त्याला जर परिणाम असेल तर
दुष्परिणाम पण नक्की आहे.
If there is effect there should be side effect, no side effect no
effect.
-डॉ. सारंग कोकाटे